Δεδηλωμένη

Η Δικηγόρος ενημερώνει ότι η λέξη «δεδηλωμένη» ετυμολογικά προέρχεται από το επίθετο δήλος που σημαίνει φανερός, σαφής. Ο όρος «δεδηλωμένη» χρησιμοποιείται στην παρούσα εργασία για να αποδοθεί μια συνταγματικοπολιτική κατάσταση. Συγκεκριμένα, το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας εμπιστοσύνης είναι γνωστό πριν την διεξαγωγή της και πριν από τον διορισμό της κυβέρνησης, αυτό άλλωστε προκύπτει από περικοπή του λόγου του θρόνου «ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων…εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του έθνους» Για την ύπαρξη λοιπόν δεδηλωμένης, δεν απαιτείται κάποια ιδιαίτερη διακρίβωση, το βασικό κριτήριο από το οποίο προκύπτει είναι η αριθμητική δύναμη των κομμάτων. Όταν υπάρχει αυτοδύναμη πλειοψηφία υπάρχει δεδηλωμένη. Αντίθετα αν δεν υπάρχει πλειοψηφία, είναι απαραίτητη δημόσια δήλωση αρχηγού κόμματος ή κατά περίπτωση ανεξάρτητου βουλευτή ώστε να σχηματιστεί δεδηλωμένη. Ο προσωρινός χαρακτήρας της δεδηλωμένης Το χρονικό πλαίσιο στο οποίο πρέπει να εκδηλωθεί της προσδίδει προσωρινό χαρακτήρα. Η δεδηλωμένη μας ενδιαφέρει μετά τις εκλογές ή κατά την διάρκεια μιας βουλευτικής περιόδου, ύστερα από παραίτηση ή καταψήφιση της κυβέρνησης ή εάν πρόκειται να διαλυθεί η βουλή. Αρχίζει, πριν το διορισμό της κυβέρνησης και λήγει με την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης. Μετά εξαφανίζεται καθώς «απορροφάται» από την εμπιστοσύνη του κοινοβουλίου στην κυβέρνηση. Τα δύο στοιχεία της δεδηλωμένης Ο όρος «δεδηλωμένη» ως επιθετικός προσδιορισμός αναφέρεται στην πλειοψηφία και στην εμπιστοσύνη. Η δεδηλωμένη πλειοψηφία αποτελεί το οντολογικό στοιχείο αφού αναφέρεται σε μια πραγματική κατάσταση, στην πλειοψηφία, για το λόγο αυτό έχει οντολογικό χαρακτήρα και περιεχόμενο. Ταυτόχρονα η δεδηλωμένη εμπιστοσύνη αποτελεί το βουλητικό στοιχείο, έχει δηλαδή βουλητικό περιεχόμενο καθώς αναφέρεται στην πλειοψηφία αλλά έμμεσα, κατά κυριολεξία αναφέρεται στη βούληση της πλειοψηφίας. Οι δυο αυτοί όροι έχουν συνδεθεί τόσο στενά με αποτέλεσμα να θεωρούνται συνώνυμοι. Όμως δεν υπάρχει ταύτιση, αλλά η εκπλήρωση του ενός προϋποθέτει τη συνδρομή του άλλου. Είδη δεδηλωμένης Όπως λοιπόν προαναφέρθηκε, η ύπαρξη δεδηλωμένης προϋποθέτει τη συνδρομή και των δυο στοιχείων, του οντολογικού (πλειοψηφία) και του βουλητικού (προεμπιστοσύνη). Ανακύπτουν όμως περιπτώσεις, στις οποίες υπάρχει αριθμητική πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, δεν υπάρχει όμως δεδηλωμένη εμπιστοσύνη. Η ιδιόμορφη αυτή κατάσταση μπορεί να ονομαστεί «Οιονεί δεδηλωμένη» Οιονεί δεδηλωμένη, είναι η ιδιόμορφη κατάσταση στο κοινοβούλιο κατά την οποία υπάρχει μεν η απαιτούμενη πλειοψηφία, όχι όμως και η απαραίτητη βούληση για το σχηματισμό βιώσιμης κυβέρνησης. Στις περιπτώσεις εμφάνισης της Οιονεί δεδηλωμένης, δημιουργείται η εντύπωση ότι, λόγω της πλειοψηφίας, υπάρχει και δεδηλωμένη στο κοινοβούλιο, που όμως δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Κατά κανόνα η οιονεί δεδηλωμένη εμφανίζεται μετά από παραίτηση (εκούσια ή εξαναγκαστική) της πλειοψηφίας εφόσον αφενός η πλειοψηφία εξακολουθεί να διατηρείται και αφετέρου δεν στηρίζει άλλη κυβέρνηση.
Παραδείγματα εμφάνισης της «Οιονεί δεδηλωμένης» μετά από : α) την παύση της 54ης κυβέρνησης Θεόδωρου Δηλιγιάννη, β) την παραίτηση της 56ης κυβέρνησης του Χαρίλαου Τρικούπη, γ) τις δύο παραιτήσεις των κυβερνήσεων του Ελευθέριου Βενιζέλου (1910-1915), δ) την αποπομπή της κυβέρνησης του Γεώργιου Παπανδρέου το 1965.
Εξετάζοντας την δεδηλωμένη κόμματος ή συνασπισμού σε κάθε βουλευτική περίοδο, με κριτήριο την προέλευση της διακρίνεται σε εκλογική και μετεκλογική. Εκλογική είναι εκείνη που προέρχεται από τις εκλογές και μετεκλογική είναι εκείνη που σχηματίζεται κατά την διάρκεια βουλευτικής περιόδου ως αποτέλεσμα κοινοβουλευτικών συνεργασιών ή ανακατατάξεων. Επίσης, εμφανίζεται ως αρχική ή επιγενόμενη σε μια συγκεκριμένη βουλευτική περίοδο. Αρχική είναι η πρώτη και επιγενόμενη είναι η δεύτερη (τρίτη κλπ.) δεδηλωμένη της ίδιας βουλευτικής περιόδου ανεξάρτητα από το κόμμα ή το συνασπισμό υπέρ του οποίου εκδηλώνεται. Διακρίνεται ακόμη σε πρωτογενή υπέρ συγκεκριμένου κόμματος ή συνασπισμού σε συγκεκριμένη βουλευτική περίοδο και σε δευτερογενή όταν επανεμφανίζεται υπέρ του ιδίου κόμματος ή συνασπισμού. https://www.kreki.gr/ Βιβλιογραφία 1.ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ Γ., Πολιτική και Συνταγματική Ιστορία της Ελλάδας 1821-1941. 2.ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ Γ., Κοινοβούλιο και μοναρχία στην Ελλάδα, Θεσσαλονίκη 1995. 3.ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ Γ., Συνταγματικοί θεσμοί και λειτουργία του πολιτεύματος στην Ελλάδα , Θεσσαλονίκη 1984. 4.ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ Γ., Δημοκρατικοί θεσμοί και πολιτικός λόγος στην σύγχρονη ελληνική συνταγματική ιστορία, Θεσσαλονίκη 1989. 5.AΛΙΒΙΖΑΤΟΣ N., Eισαγωγή στην Eλληνική Συνταγματική Iστορία, Aθήνα-Kομοτηνή, 1981. 6.ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Α., Η Αρχή της δεδηλωμένης, Αθήνα Κομοτηνή, 1991. 7.ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Α., Γενική Συνταγματική Θεωρία σύστημα Συνταγματικού δικαίου τ.Α΄, Αθήνα, 2004. 8.ΧΡΥΣΟΓΟΝΟΣ Κ., Συνταγματικό Δίκαιο, Αθήνα Θεσσαλονίκη 2003.